Perde Açılıyoooooor...

Nihayet "Tozlanmış Filmler Köşesi" bölümünün perdesini "All About Eve" ile açıyorum. Bu bölümde geçmiş yıllarda izlemeye fırsat bulamadığım, henüz keşfedebildiğim filmleri yad etmeyi planlıyorum (ve o kadar çoklar ki...). Umarım okurken keyif alırsınız... Sinema tarihinin kilometre taşlarından biri All About Eve. Tam anlamıyla bir oyunculuk resitali diyebiliriz. Evet, bir sinemasever olarak bu resitali izlemek için epey geç kaldım, farkındayım. Ama bugün, bu utanç duvarımı yıkıp, All About Eve’e methiyeler düzmenin vaktinin geldiğine inanıyorum.

Joseph L. Mankiewicz'in yazıp yönettiği 1950 yapımı kült film, bir ödül töreni sahnesiyle açılış yapıyor. Oldukça prestijli olan Tiyatroda Üstün Başarı Ödülünü ilk kez böylesine genç bir kadın alacak: Eve Harrington (Anne Baxter). Kendisi alkışlar eşliğinde sahneye çağrılıyor. Tam, genç ve güzel ellerini ödüle doğru uzatırken, Eve’in aylar öncesinde henüz yıldız tozlarına bulanmamış, belki de daha çulsuz ve o kadar da masum haline keskin ama güzel bir geçiş yapılıyor. Bu noktadan sonra Eve’in şöhret basamaklarını birer birer tırmanışı hikaye edilecek, belli. Ama Eve’in macerası öylesine sistematik bir zincir halinde aktarılacak ki, kesinlikle hiçbir halkası sıradan değil! Her yönüyle ışıl ışıl. Oldukça başarılı oluşturulmuş cast da bu ışıltının tuzu biberi. Şimdi bu macerayı tüm çıplaklığıyla, istemediğiniz kadar spoiler vererek, sade bir seyirci gözüyle anlatacağım.

Efendim, yağmurlu bir ekim günü. Broadway'deyiz.

Ünlü oyuncu Margo Channing (Bette Davis), oyununun ardından perde kapanırken yine ayakta alkışlanmış. Seyircisi tarafından çılgınca seviliyor, ve sevildiğinin de farkında. İlerleyen yaşına rağmen mesleğinin zirvesinde. Doğal olarak da kaprisli, üstelik orta yaş bunalımında olduğu için hepten çekilmez bir halde. Şu an kuliste makyajını silerken, oyun yazarı Llyod Richards (Hugh Marlowe)’la hararetli bir sohbete dalmış. Tam o sırada Lloyd’un karısı Karen (Celeste Holm) da tiyatronun kapısından içeri giriyor. Pespaye kıyafetler içerisindeki, gizemli kadın (Eve) da her gün olduğu gibi işte yine orada. Amacı ne bu kadının, neden her gün Margo’nun kulisten çıkıp, arabaya binişini seyrediyor? Karen, onu merak ediyor ve konuşmaya başlıyorlar. Meğer Eve, Margo’ya olan saplantılı hayranlığından dolayı onun hiçbir oyununu kaçırmamış. Oyunun bütün gösterimlerine gelmiş, izlemiş ve delice hayaller kurmuş. Birazdan, Karen onun Margo’yla tanışma hayalini gerçekleştirmenin haklı gururunu yaşayacak. Ama burada ufak bir parantez açıp, Eve’in duru güzelliğine, mağrur bakışlarına değinmek istiyorum. Sahne tozunun büyüsüne olan aşkı, bu aşk için ilerleyen zamanlarda neler yapacağından habersiz olan izleyicinin kalbini okşuyor. Anne Baxter bir meleğin sinsi bir şeytana dönüşümünü tertemiz işlemiş, finalde de Eve’in aslında bir şeytan olmadığını, baştan ayağa arzuları olan hırslı bir kadın olduğunu hatırlatıyor. Bir de Margo’ya hayat veren bir efsane var tabii; Bette Davis. Kendisi Hollywood’un gelmiş geçmiş en iyi aktrislerinden. All About Eve’de de her sahnede devleşmiş ünlü oyuncu. Ses tonuyla, jest ve mimikleriyle, bazen edepsizliğiyle, bazen melankolikliğiyle bangır bangır haykırıyor bir yıldız olduğunu. Yasemin ağızlığıyla sigara içmesinde, dumanını pür telaş üflemesinde bile bir star havası var. Neyse… Parantezimizi kapatalım ve konuya geri dönelim. 

Karen, Eve’i kulise kadar götürüyor ve Margo ile tanıştırıyor. Eve, kuliste acıklı bir hayat hikayesi patlatıyor (iyi hazırlanmış bir duygu sömürüsü piyesi olduğunu kim bilebilirdi ki). Bu hikaye ve Eve’in tevazu dolu sözleri başta Margo olmak üzere herkesi mest ediyor. Margo’nun yardımcısı Birdie (Thelma Ritter) dışında kimse Eve’e karşı en ufak bir şüphe duymuyor. Oysa en başından beri Eve’in sinsi ve kurnaz bir tilki olduğunu düşünüyor. Bu arada Thelma Ritter’in kalburüstü oyunculuğuna da bir alkış emanet etmeden geçmeyeyim. Özellikle Margo’yla aralarında geçen sivri diyaloglarda, Bette Davis’den aşağı kalmayarak, hazır cevaplığıyla göz dolduruyor oyuncu. Ne yazık ki fazla sahnesi yok...

Dediğim gibi, Eve’in kuliste anlattıkları ona bambaşka bir dünyanın kapısını açacak. Kısa bir süre içerisinde asistanlık sıfatıyla Margo’nun yanına taşınıyor. Eve, Margo’nun hayatını her yönden kolaylaştırıyor. Aynı anda hem menajeri, hem avukatı, hem sekreteri, hem polisi ve en yakın dostu oluveriyor. Bu arada Eve de hem Margo’yu yakından gözlemleyebiliyor hem de gösteri dünyasının önde gelenleriyle tanışma fırsatı yakalıyor. İki taraf için de kazançlı bir alışveriş. Eve, sanıldığı gibi Margo’ya hayran değil, aslına onun şanına – şöhretine, mevkisine hayran. Şöhretin vadettiği pahalı giysi ve mücevherlere, alkışlara hayran. O bir gün Margo’nun yerini alabilmek için her şeyi yapacak ama Margo bu durumu çok geç fark edecek. Eve, ilk önce Margo’nun yedeği olarak sahneye çıkacak, ardından da Margo için yazılmış bir rolü kaparak başta değindiğim ödüle uzanacak. Bu süreçte, layetezelzel amacına ulaşabilmek için, oyun yazarı Llyod’u ve Margo’nun sevgilisi yönetmen Bill Sampson (Gary Merril)’ı baştan çıkarma küstahlığına bile erişecek ama tiyatro eleştirmeni Addison DeWitt (George Sanders) dışında kimseciklerin ruhu duymayacak. DeWitt, Eve’in bir tiyatro yıldızına evrilmesinde önemli rol oynayacak ve bildiklerini vakti geldiğinde koz olarak kullanacak. 

Filmin finali de tuhaf bir döngünün habercisi gibi. Ödül töreninden dönen Eve, salonundaki pahalı mobilyalardan birinin üzerinde tanımadığı genç bir kızı uyurken buluyor. Başta hırsız zannediyor, ama değil. Eve’in en büyük hayranı (!) bu kızcağız…

Anlayacağınız, All About Eve mükemmel bir şekilde kurgulanmış sistematik hikayesiyle göz dolduruyor. Üzerinden 65 yıl geçmesine rağmen hala taptaze ve hiç yabancı değil. İnsanoğlunun bitmek tükenmek bilmeyen hırsı, hala bu hikayeyi güncel ve işler kılıyor.

Filmde Marilyn Monroe’nun da ufak bir rolü var. Oyuncu olma heveslisi, gerzek bir kızı canlandırıyor ve güzelliğiyle de kalp kırıyor aktris. Bu arada, All About Eve 1951’deki Akademi Ödülleri’nde 12 dalda tam 14 adaylık almış ve bunların altısını (en iyi film dahil) altına dönüştürmüş. Oyunculardan, Bette Davis ve Anne Baxter en iyi kadın oyuncu, Celeste Holm ve Thelma Ritter en iyi yardımcı kadın oyuncu, George Sanders da en iyi yardımcı erkek oyuncu dalında aday olmayı başarmış. 

Sinema tuhaf bir şey. Anlattıkları öykü, paylaştıkları duygular hala güncel. Ama onlar artık yoklar, çok oldu terk-i diyar edeli… Perdede görüyoruz işte, Bette oyunun ardından alkışlar patlatan seyircinin önünde zarifçe eğilerek tebessüm ediyor. İnsanoğlu 65 yıldır aynı şekilde tebessüm ediyor. Fakat Bette artık yok. Yarım saat önce muzipçe yardımcısını azarlıyordu, gördük. Ama yıllar yıllar evvel kanserden öldü. Ve ölene dek de filmlerde tüm karizmasıyla rol aldı. Demem o ki, sayın okuyucu gerçek sanatçıların kıymetini bilin. Geç kalmış da olsanız All About Eve’i izlemeden ölmeyin.